Pełnienie funkcji członka zarządu w spółce kapitałowej niesie za sobą szereg uprawnień, ale także obowiązków. Jednym z nim jest złożenie we właściwym czasie wniosku ogłoszenie upadłości przez zarząd spółki, w sytuacji gdy spółka stała się niewypłacalna i nie jest w stanie przez dłuższy czas regulować swoich zobowiązań wobec wierzycieli.
Zasadą w polskim prawie w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jak i spółki akcyjnej jest to, że wspólnicy oraz akcjonariusze nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Powyższa zasada doznaje jednak jednak wyjątków w odniesieniu do członków zarządu.
Zgodnie z art. 299 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (dalej „KSH„), członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powołani do pełnienia funkcji w chwili powstania zobowiązania, mogą być pociągnięci solidarnie do odpowiedzialności za zobowiązania spółki w przypadku, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, tzn. gdy spółka nie ma żadnego majątku, z którego mogą być zaspokojeni wierzyciele. Od powyższej odpowiedzialności członkowie zarządu mogą się jednak uwolnić, jeżeli wykażą, że nie ponoszą winy i zareagowali na pojawiające się w spółce problemy finansowe składając w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, lub w terminie przewidzianym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Ogłoszenie upadłości przez zarząd spółki kapitałowej. Członkowie zarządu spółki kapitałowej zobowiązani są do złożenia wniosku o ogłoszenie we właściwym czasie. Z uwagi na to, że przepisy KSH nie definiują pojęcia „właściwego czasu”, należy je rozumieć w odniesieniu do ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (dalej „p.u.”). Zgodnie z art. 21 § 1 p.u. wniosek o ogłoszenie upadłości powinien być złożony przez dłużnika w terminie 30 dni od wystąpienia przesłanki do ogłoszenia upadłości. Podstawą do złożenia takiego wniosku jest stan niewypłacalności, tj. sytuacja gdy dłużnik utracił możliwość wykonywania swoich zobowiązań pieniężnych. Opóźnienie w płatności powinno mieć charakter trwały, przekraczający 3 miesiące. Natomiast w odniesieniu do spółki kapitałowej przyjmuje się, że niewypłacalność zachodzi w przypadku, gdy zobowiązania pieniężne spółki przekraczają wartość jej majątku i stan utrzymuje się przez okres, który przekracza 24 (dwadzieścia cztery) miesiące.
Zarówno w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jak i spółce akcyjnej obowiązek terminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami. Chodzi tutaj przede wszystkim o członków zarządu, ale także likwidatorów. Obowiązek ten nie dotyczy natomiast prokurentów, którzy nie mają prawa do prowadzenia spraw spółki.
Z perspektywy zarządu spółki dłużnika, najważniejsze jest ustalenie właściwego momentu, w którym stan niewypłacalności się pojawił. Ponieważ od tej właśnie chwili biegnie trzydziestodniowy termin na złożenie przez zarząd spółki wniosku o ogłoszenie upadłości. Niedopełnienie tego obowiązku wiąże się z poważnymi konsekwencjami dla członków zarządu. Mogą być oni bowiem pociągnięci do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wierzycielom wskutek działania na ich niekorzyść. W takiej sytuacji wierzyciele będą mogli dochodzić swoich roszczeń z majątku osobistego członków zarządu. Należy pamiętać, że celem postępowania upadłościowego jest przede wszystkich ochrona interesów wierzycieli, którzy po likwidacji majątku spółki powinni być zaspokojeni w największym możliwym zakresie.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani szczegółowymi informacjami w odniesieniu do wskazanego powyżej zakresu, zapraszamy do kontaktu.
Jowita Koza, Prawnik, e-mail: j.koza@wwlegal.eu
