Zabezpieczenia kontraktowe. W ostatnim czasie szerokim echem odbiła się informacja o rozwiązaniu umowy zawartej między Paulo Sousą, a Polskim Związkiem Piłki Nożnej. Wydarzenie to pobudziło w opinii publicznej dyskusje w zakresie skutecznego zabezpieczenia się w umowach na wypadek nagłego rozwiązania kontraktu. Idąc za niepisaną zasadą mówiącą, że „umowy pisze się na złe czasy”, niniejszy artykuł poświęcony będzie takim postanowieniom zabezpieczającym.
Zabezpieczenia kontraktowe – zasada swobody umów
Rozważania te warto zacząć od przytoczenia jednej z najważniejszych zasad prawa cywilnego, czyli zasady swobody umów. Jest ona zdefiniowana w art. 3531 Kodeksu cywilnego: „Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.” Zgodnie z wyżej powołanym przepisem, strony umowy mają możliwość dowolnego kształtowania treści umowy, mając na uwadze ograniczenia wskazane w art. 3531 Kodeksu cywilnego. Zatem zapisy dotyczące zabezpieczenia jednej lub obu stron pod kątem nagłego rozwiązania lub odstąpienia od umowy również mogą przybierać różne formy, które regulują ustawy. Podobnie było także w przypadku umowy między PZPN, a Paulo Sousa’ą.
Wypowiedzenie umowy
W przypadku wypowiadania umowy przez jedną ze stron warto zastrzec termin jej wypowiedzenia. Gdy zależy nam na tym, aby kontrahent nie mógł odstąpić od umowy w trybie natychmiastowym tj. z dniem złożenia wypowiedzenia, to powinniśmy zastrzec dłuższy termin. Okres ten, zgodnie z zasadą swobody umów może mieć różną długość. Nie ma przepisów w polskim prawie, które wprost narzucałyby podmiotom stosunku cywilnoprawnego dolne lub górne granice takiego zapisu z kilkoma wyjątkami. Co do zasady jednak pozostaje to w gestii stron. Należy jednak pamiętać aby terminy te nie były za krótkie lub za długie. W umowie można zastrzec kilka okresów wypowiedzeń w zależności od okoliczności.
Zabezpieczenia kontraktowe – klauzula o zakazie konkurencji
Ważnym zapisem umownym zabezpieczającym stronę przed nagłym odstąpieniem od umowy jest tzw. klauzula o zakazie konkurencji. Polega ona na tym, że kontrahent zobowiązuje się do niepodejmowania działań i do niezawierania umów prowadzących do wykonywania takiej samej lub podobnej działalności jak w przypadku przedmiotowej umowy. Klauzula ta może obowiązywać także po rozwiązaniu umowy. Kontrahentowi często przekazuje się w zamian ekwiwalent pieniężny, choć nie ma takiego obowiązku. Klauzule zakazu konkurencji warto opatrzeć również karą umowną w przypadku jej nieprzestrzegania.
Podsumowanie – zabezpieczenia kontraktowe
Podsumowując, istnieje wiele sposobów na skuteczne zabezpieczenie się przed rozwiązaniem umowy lub konkurencyjne działanie kontrahenta. Oprócz wprowadzenia okresu wypowiedzenia i klauzuli o zakazie konkurencji należą do nich również kary umowne lub odszkodowanie na zasadach ogólnych, dochodzone często w drodze procesu.